Meers – Kapelaan Berix

Het monument voor kapelaan J.W. Berix in Meers is opgericht ter nagedachtenis aan de kapelaan die in de Tweede Wereldoorlog actief was in het verzet. Ook worden met het gedenkteken dertien inwoners van de gemeente Stein herdacht die tijdens de bezettingsjaren door oorlogshandelingen zijn omgekomen.

Jan Willem Berix werd na zijn priesterstudie in Roermond en Rolduc kapelaan van de Pancratiusparochie te Heerlen. In de Tweede Wereldoorlog sloot hij zich aan bij het verzet. Zijn verzetsnaam was Giel. Hij werd districtleider van de Landelijke Organisatie voor hulp aan Onderduikers. In maart 1944 werden door verraad in Weert zeven kopstukken uit de onderduikershulp gearresteerd. Berix was een van hen. Hij werd op transport gesteld naar Vught, waar hij aan een zwaar verhoor werd onderworpen door de SD’er Schut. Schut mishandelde hem zo afschuwelijk, dat zijn baas Nitsch (zelf ook berucht in dat opzicht) hem vermaande. Maar de kapelaan bleef zwijgen. De medegevangenen maakten zich ernstig zorgen over de kapelaan, vanwege zijn toch al zwakke gezondheid. In zijn cel hield Berix vanaf een stoeltje dat eerst nog op een tafel was gezet, via de luchtkoker die als een klankkast door het gebouw liep, korte preken. Dit deed hij elke dag; hoe slecht hij er na een verhoor ook aan toe was.

Op 6 september 1944 werd kapelaan Berix met nog tachtig tot honderd gevangenen in een veewagen geduwd met bestemming concentratiekamp Sachsenhausen. Daar werd hij in de Heinkel vliegtuigfabriek tewerkgesteld. Met zijn lotgenoten bad hij voor een spoedige thuisreis. Net als vele anderen raakte Berix besmet met dysenterie. Hij werd naar de ziekenbarak gebracht en herstelde in eerste instantie. Maar hij keerde gebroken terug in het kamp. Half oktober 1944 werd hij van de anderen afgezonderd en via Sachsenhausen naar Bergen-Belsen vervoerd. Berix kwam terecht in barakken die vuil en verwaarloosd waren en vol ongedierte zaten. Na enkele dagen stierf kapelaan Berix (naar men aanneemt) op 13 maart 1945.

Het monument is onthuld op 2 september 1956 door burgemeester Corten.

Bron: Nationaal Comité 4 en 5 mei
Erfgoed
SBKE-nummer 10860
Atelier St. Joris
Type kunstwerk Beeld
Functie Oorlogsmonument
Voorstelling Kapelaan Berix
Ontwerper/maker Joep Thissen
Materiaal/glazuur Steengoed
Afmetingen ca 70cm
Jaar van Productie 1956
Bijzonderheden
 
Locatie
Plaats Meers (Stein)
Provincie Limburg
Adres Meerser Eindstraat
Coördinaten
Gebouw/locatie
Openbaar/toegankelijk Ja
Toestand Goed
Laatst bezocht Juli 2018
Bijdrage
Foto’s Erik Driessen

Stichting Beesels Keramisch Erfgoed

Contact

info@sbke.nl
Ruys van Splintersingel 13
5954 BL Beesel
IBAN: NL20 RABO 0121 5396 28

© Copyright SBKE